Dzieci rozwijają się we własnym tempie i każda pociecha osiąga dane umiejętności w odpowiednim dla niej czasie. Rozwój mowy to również kwestia indywidualna. Często rodzice czują się zaniepokojeni, gdy dwulatek komunikuje się jedynie pojedynczymi słowami lub nie mówi w ogóle. Zatem kiedy naprawdę powinniśmy się niepokoić? I jak rodzice mogą wspierać rozwój mowy u swojego malucha? Poniżej zebraliśmy dla Ciebie nasze porady. Nie wymagają one dużego wysiłku, a przynoszą wymierne efekty!
Czytaj dziecku
Czytaj dziecku książeczki i nazywaj to, co widać na obrazkach. To powiększy zasób słownictwa i nauczy dziecko języka. Zadawaj pytania kontrolne i sprawdzaj w ten sposób, czy rozumie wszystkie wyrazy.
Naśladujcie odgłosy
W nabywaniu mowy bardzo dużą rolę odgrywa słuch fonematyczny. Aby go ćwiczyć używajmy wyrazów dźwiękonaśladowczych. Zachęcaj dziecko do naśladowania odgłosów natury lub zwierząt.
Łączcie wydawanie różnych dźwięków z ruchami ciała i rąk. Dzieci w wieku 2-4 lat powinny rozpoznawać odgłosy z otoczenia bez pomocy wzroku. Starsze dzieci mogą się bawić w wyklaskiwanie, powtarzanie czy wystukiwanie rytmów, a w kolejnym etapie w wysłuchiwanie wyrazów w zdaniach oraz sylab i głosek w wyrazach.
Kąpiel słowna
Mów do swojego dziecka jak najczęściej. Wykorzystuj do tego codzienne aktywności np. spacer. Opowiadaj co widzisz i co powinno zauważyć dziecko. Podawaj nazwę przedmiotu i kolor lub kształt. Na przykład: „ Popatrz na drzewa. Drzewa są wysokie, mają brązowy pień i gałęzie oraz zielone liście. W zimie liście spadają z drzew. Przy tej ulicy rośnie wiele drzew.” Staraj się komentować możliwie często to, co robi dziecko, osoby wokół i my sami. Intonuj przy tym swoje wypowiedzi i gestykuluj w trakcie mówienia. To pozwali dziecku zrozumieć przekaz.
Pobaw się z dzieckiem w liczenie przedmiotów, wskazywanie części ciała czy oglądanie i opisywanie obrazków.
Stwarzaj sytuacje
Stwarzaj sytuacje, w których dziecko będzie próbowało mówić. Możesz robić na dwa sposoby.
Po pierwsze zadawaj dziecku proste pytania – gdzie, co to jest, do czego jest potrzebne. Nawet jeśli maluch nie jest w stanie jeszcze na nie odpowiedzieć to musi je przetworzyć, zrozumieć i pomyśleć nad odpowiedzią. Możecie również odpowiadać wspólnie.
Po drugie aranżuj sytuacje, w których dziecko musi o coś poprosić. Na przykład połóż wyżej ulubioną zabawkę, tak aby maluch się o nią upomniał.
WAŻNE: Gdy już dziecko zaczyna mówić – nie przerywaj mu i daj dokończyć wypowiedź. A gdy musisz podpowiedzieć, dawaj możliwość wyboru spośród kilku odpowiedzi. Gdy dziecko mówi po swojemu, powtórz po nim wypowiedź poprawną gramatycznie, ale nie nalegaj, żeby ją powtórzył. Na wymagaj również poprawnej artykulacji.
Śpiewajcie, wykonujcie zabawy rytmiczne, mówcie rymowanki
Warto wprowadzić zabawy ruchowe przy muzyce do codziennych zajęć. Ucz dziecko wyliczanek i krótkich piosenek, zaczynając od tych najprostszych. Włączaj mu piosenki w tle podczas wykonywania innych czynności np. kąpieli.
Nazywaj emocje
Czy to widoczne na ilustracji czy te realne. Tłumacz dziecku:
“Dziewczynka płacze – jest smutna. Zgubiła swoją ulubioną zabawkę.”
“Chłopiec bawi się z kolegami. Śmieje się. Jest szczęśliwy.”
Tego nie rób!
Nie używaj nienaturalnych zdrobnień ani spieszczeń i mów wyraźnie. W przeciwnym razie Twoje dziecko uzna, że to jest poprawna forma wymowy i będzie się nią posługiwać.
Mów do dziecka tak jakby było dorosłe – nie wygłupiaj się. Zastanów się czy użyłabyś takiego słowa w stosunku do dorosłego rozmówcy. Jeśli nie – nie używaj go także w stosunku do dziecka.
Nie nazywaj również przedmiotów, czynności lub osób w taki sam sposób jak dziecko.
Obserwuj postępy dziecka
Twój niepokój powinny wzbudzić:
- w pierwszym roku życia – brak reakcji na imię, brak gestu pokazywania palcem, brak gaworzenia
- W drugim roku życia – brak reakcji na pytanie „gdzie”, mówienie przez nos, brak łączenia dwóch wyrazów w wypowiedzi, wsuwanie języka między zęby podczas wymawiania głosek, brak umiejętności wykonywania prostych poleceń
- w trzecim roku życia – brak głosek f, g, h, k, l, w, ź, ś, ć, dź. w wymowie, brak budowania zdań, pojawianie się grymasów i min zamiast płynnej mowy.
W przypadku zaobserwowania powyższych problemów, należy się zwrócić do logopedy.